İğde Çeşitleri

Ülkemizin hemen her bölgesinde yetişen iğde çeşitleri, birçok hastalığa karşı bitkisel tedavide kullanılır. Coğrafyamızın en yararlı bitki türlerinden biri olan iğde ağacının yemişi ise adeta bir vitamin deposudur. Kuru meyve denince akla ilk gelen yemişlerden biri olan iğde, içinde iyileştirici besinler barındırır. Bünyesindeki organik asitler ve alkaloitler sayesinde hastalıkların tedavisi için doğal çözüm yolları sunar.

Latincede elaegnus olarak adlandırılan iğde çeşitleri köklerinde azot elementini depolayabilir. Böylece verimsiz topraklarda bile yetişme özelliğine sahip olan iğde ağaçları, kurak toprakların yapılarını sıkı tutarak erozyonu önler. Türkiye coğrafyasında İç Anadolu ve Güneydoğu bölgelerinde bolca görülse de ülkemizin hemen her yerinde iğde çeşitleri bulunabilir. Kuru meyve üretiminde önemli bir rol oynayan Ankara, iğde üretiminde de birinci sıraya yerleşmiştir. Karaman ve Konya illeri de Türkiye'nin iğde üretimi tablosunda mühim bir yere sahiptir.

Sevilen bir kuru meyve olan iğdenin yurt dışındaki çeşitleri ise hem boyut hem de tat bakımından birçok farklılık gösterir. Asya, Kuzey Amerika ve Avrupa coğrafyalarında iğde ağacı türleri daha iri meyveler verir. Kabukları daha sert olan bu iğdeler nispeten büyüktür. Ülkemizde de bulabileceğimiz bu iğdelere ise büyüklüklerinden dolayı sultan iğdesi adı verilir. Japonya’da da meyve veren iğde ağaçları bulunur ve bunlara da gumi-kırmızı iğde denmektedir. En yayın iğde çeşitleri listelendiğinde zirvede kuş iğdesi bulunmaktadır. Sekiz santime kadar uzayan yaprakları olan bu iğde ağaçları oldukça uzundur. Daha çok Orta Asya, Batı ve Türkiye’de yetişen bu ağaçlar, yaklaşık olarak yedi metreye kadar uzayabilir.

Aynı zamanda tarla ve bahçelerin sınırlarında da kullanılan iğde ağacı bir çit bitkisi görevi de görür. İğde çiçeği ise güzel kokar ve yerel kültürlerde kendine güçlü bir yer edinmiştir. Bahar esintileriyle bilinen iğde çiçeği, oldukça ferah bir koku yayar. Farklı iğde türlerinin birleştirilmesiyle yetişen bir diğer tür de süs iğdesidir. Yaprak dökmeyen türlerden biri olan süs iğdesi mekan dekorasyonlarında kullanılabilir. Güzel kokulu yaprakları özellikle ev ortamları için idealdir. Hoş ve rafine kokusuyla dikkat çeken bu iğde çeşidi uzun bir süre susuz kalabilir. Fakat saksıda yetiştirmeye elverişli olan bu iğde çeşidi yenilebilir meyve vermez.

Özellikle sonbahar aylarında bollaşan iğde yemişlerinin ise yağmur yağmadan önce toplanması gerekir. Aksi halde iğdenin rengi bozulur ve siyaha çalar. Karasal iklimin en çok öne çıkan meyvelerinden biri olan iğde yemişinin rengi ise sarı tonlarındadır. Özellikle böbrek rahatsızlığına sahip olan bireylere iyi gelen yemişin dışı nispeten serttir ve içi toz gibidir. Tadı bir miktar mayhoş olan bu yemiş halk adında farklı isimlere de sahiptir. İğdenin çokça toplandığı bölgelerde bu yemişe yerli halk, cıcışkan ve pisat ismini vermiştir. İğde çeşitleri tat açısından küçük farklılıklara sahiptir; fakat tatları genellikle keskindir. İğde bu yönüyle, tüketen kişide sürekli yeme isteği oluşturur.

İğde Kaç Kalori?

Anadolu’nun çeşitli bölgelerinde bolca yetişen iğde, birçok kişinin en sevdiği kurutulmuş meyve türleri arasındadır. Bir kuru yemiş olarak da değerlendirilen iğde, alıştığımız kuru yemişlerden daha keskin bir tada sahiptir ve vücutta oluşan sağlık sıkıntılarına da oldukça iyi gelir. Özünde bir meyve olan iğde yemişi aynı zamanda güçlü bir aktif lipit deposudur ve içinde birçok iyileştirici besin değeri barındırır. Bu özellikleri sayesinde diyetisyenler tarafından önerilir ve diyet listelerinde de kendine her daim yer bulur. İğde, öte yandan içinde bulunan organik değerler sayesinde birçok zayıflama programında kullanılır. Ana yemek aralarında tüketilmesi tavsiye edilen bu yemiş bünyesindeki organik birikimler sayesinde metabolizmada hızlandırıcı rolünü üstlenir. Bu bağlamda sindirim sistemini çalıştırmaya ve kalori yakmaya teşvik eder. Dolayısıyla zayıflama programlarında da çok önemli bir unsur olarak değerlendirilir. Peki birçok vücut sistemine iyi gelen iğde kaç kalori ve iğdenin besin değerleri nelerdir?

100 gram iğdede yaklaşık 118 kalori bulunur. Sadece bir adet iğdedeki kalori miktarı ise 1 kcal’in biraz üstündedir. İğdenin besin değerleri ise aşağıdaki gibidir:

• Kalori: 118 kcal
• Yağ: 0,23 g
• Şeker: 14,86 g
• Karbonhidrat: 5,20 g
• Protein: 0,68 g
• Lif: 2,9 g
• Fosfor: 23 mg
• A vitamini: 250 mg
• C vitamini: 450 mg
• Kolesterol: 0 mg
• Sodyum: 4,0 mg
• Kalsiyum: 17 mg
• Potasyum: 91 mg
• Doymuş yağ miktarı: 0,011 g
• Çoklu doymamış yağ miktarı: 0,118 g
• Tekli doymamış yağ miktarı: 0.026 g

İğde Faydaları Nelerdir?

Güzel kokulu dallarıyla adeta baharın gelişini müjdeleyen iğde yemişi bitkisel ilaçlarda kullanılır. Birçok hastalığa iyi gelen bu meyve aynı zamanda kuruyemiş sofralarının da vazgeçilmezidir. İğde yemişi bünyesinde C, K, B1 ve B2 vitaminlerini barındırır. Bu vitaminler vücuttaki sistemleri sağlamlaştırır ve düzenli olarak alındığında vücudu zinde tutar. İğde ağacı neredeyse her mevsim yetişmesi sayesinde topraktan ve güneş ışığından iyice beslenir. İğde faydaları özellikle böbrek rahatsızlıklarına iyi gelir. Böbreklerinde rahatsızlık yaşayan kişiler sadece bir avuç içi kadar iğdeyi düzenli olarak tüketmelidir. Birçok doktorun da bitkisel bir tedavi aracı olarak önerdiği iğde, böbrek taşı düşüren kişiler için de sıklıkla önerilir.

Sarıya çalan rengiyle ve mayhoş tadıyla en sevilen yemişlerden biri olan iğde cildin temizlenmesinde de büyük rol oynar. Vücudun belirli bölgelerinde oluşan sivilce ve siyah noktalar düzenli iğde tüketimi sayesinde giderilebilir. İğdenin bünyesinde bulunan organik asitler özellikle yüzde oluşan sivilceleri zayıflatır, siyah noktaların kaybolmasını sağlar. İğde faydaları arasında dikkat çeken bir diğer nokta ise yemişin bağırsaklar üzerindeki etkisidir. İğde, yapısı gereğiyle temizleyici bir yemiştir. Bu bağlamda bağırsaklara iyi gelir ve ishal sorununu önler. İshal sonrası kaybedilen organik birikim, iğde gibi yemişlerin tüketilmesi ile tekrar kazanılabilir. Yemişin içinde bulunan biyolojik özütler bağırsak rahatsızlıkları sonrasında ortaya çıkan sorunları iyileştirir. Sert öksürükler solunum sisteminde zedelenmeye yol açabilir. İğde yemişi bu tür öksürüklere de iyi gelmektedir. İğnenin diğer faydaları şu şekilde sıralanabilir:

• İğde içinde C, K, B1 ve B2 vitaminlerini barındırır.
• Bağırsak rahatsızlıklarına iyi gelir ve ishal sonrası mineral kazanımında önemli rol oynar.
• Ciltteki siyah nokta ve sivilcelerin kaybolmasını sağlar.
• Böbrek sıkıntılarına iyi gelir ve böbrek taşı düşüren kişilere tavsiye edilir.
• Sindirim için kolaylaştırıcı bir yemiştir.
• Sert öksürüğe ve egzamaya iyi gelir.

İğde Fiyatları

Birçok kuru meyve ve kuruyemiş gibi iğdenin fiyatı da kilosuna göre değişiklik gösterebilir. İğde fiyatları, temel olarak gramaj ve iğde yemişinin türüne göre belirlenir. Türkiye’nin farklı bölgelerinden toplanan iğdeler, geldikleri yere göre farklı fiyatlarla da satışa sunulabilir. Örneğin yerli sultan iğdesi ile ithal edilen iğdenin ücretleri farklılık gösterebilir. Bununla beraber iğdelerin genelde sonbahar aylarında toplandığını belirtmekte de fayda vardır. Bu aylarda kuru meyvelerin fiyatları düşüşe uğrayabilir. Toplanma zamanı yemiş rezervi artacağından iğde fiyatları genelde bu dönem daha uygun olacaktır. Fakat iğde ağaçları genelde her mevsimde de meyve verebilir. Dolayısıyla eylül, ekim ve kasım aylarında iğde fiyatları daha uygun olsa da yılın her mevsiminde bu özel yemişi ucuz fiyatlardan satın almak mümkündür. Yine de diğer aylarda fiyatlarda küçük çaplı da olsa yükselmeler görebileceğinizi belirtelim.